PIERWSZE WZMIANKI O KONIÓWCE - Koniówka

PIERWSZE WZMIANKI O KONIÓWCE

Według tekstu zamieszczonego w "Słowniku Geograficznym Królestwa Polskiego i Innych Narodów Słowiańskich" z roku 1887 można odtworzyć najstarszą historię Koniówki, która od 1604 była częścią Podczerwonego. Kopię strony dotyczącej naszych początków przekazał mieszkający w Kanadzie Stanisław Szaflarski Dziana. Dziękuję bardzo.

Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i Innych Narodów Słowiańskich

Akapit dotyczący najstarszej historii Koniówki:

Podczerwone z przys. Koniówką, wś, pow. Nowotarski, nad Czarnym Dunajcem, przy gościńcu z Nowegotargu do Witowa, odl. 4 1/2 klm. od Czarnego Dunajca a 20 od Nowegotargu, graniczy od płn. z Czarnym Dunajcem, od wsch. z Cichem, od płd. z Chochołowem a od zach. z Piekielnikiem i Hladówką, wsiami orawskiemi.

Zabudowania wsi legły na brzegu Czarnego Dunajca, Koniówka zaś leży na wsch. brzegu Dunajca, w płd. części obszaru. Most na Czarnym Dunajcu między Podczerwonem a Koniówką, 729 mt. npm.; wschodnie brzegowisko Dunajca 750 mt.; granica nowotarsko-orawska 704 i 751 mt. npm. W płn. Stronie rozpościera się obszerny bór, ciągnący się na obszarze wsi Czarnego Dunajca; dwa mniejsze torfowiska rozłożyły się w płd. stronie obszaru. Posiadłości dworskiej niema, włościańska zaś obejmuje roli or. 1477 mr., łąk i ogr. 97, past. 223 mr. W 1777 r. Było 77 dm., 366 mk..; w 1779 r. 100 dm., 555 mk.; w 1824 r. 113 dm., 624 mk.; w 1869 r. 157 dm., z czego na P. przypada 122 a 35 na Kaniówkę, 868 mk., z czego na P. wypada 657, a na K. 211 (m. 105, kob. 105). W 1880 r. Było 942 mk. W 1777 r. Posiadali włościanie wołów 82, koni 53, źrebiąt 22; w 1799 r. Wołów 167, krów 338, koni 169, owiec 224. Należała do sstwa nowotarskiego. Według lustracyi tego starostwa z r. 1636 wś.ta zwie się Podczerwone al. Kaniówka; liczyła zarębników 11, którzy opłacali czynszu złp. 82; zagraodnicy złp 1 gr. 2S; od polany złp. 2; sołtys, który ma młyn, złp. 11. Cały dochód czynił złp. 96 gr. 28. w lustracyi z 1660 r. Czytamy: „Ta wieś chałupami zasiadła, których jest numerów 6, chałupnicy tameczni płacą czynszu dorocznego z chałup swoich złp. 53 gr. 17; czynszu kwartalnego dają wszyscy na kwartał per florenos quattuor, co facit annuatim florenos 16; spy dorocznej dają wszyscy owsa korcy 2, co czyni groszy 24; oprawy łokci 6, łokieć po 2 ½ groszy, co czyni gr. 15; gontów ani tramów nie dają; robią pieszo dni 12 do roku. Sołtys tej wsi arenduje młyn nad Dunajcem, który z niego daje złp. 12”. Posesorem sołtystwa tutejszego był wówczas Wawrzyniec Podczerwieński, syn Władysława Podczerwieńskiego, sołtysa. Pierwszymi posiadaczami tutejszego sołtystwa byli: Szymon i Barbara Podczerwieńscy na mocy przywileju Zygmunta III, datowanego w Krakowie 4 lipca 1604 r. Przywilej ten dawał prawo używania i posiadania ról, łąk, pastwisk „in montibus Jaworzyna, Kryga, Palenica, Biały Potok”, nadawał młyn, karczmę i wolną propinacyę, używalność lasu na stawianie budynków. Jan Kazimierz przywilejem z dnia 20 grudnia 1660 r. Zatwierdził Wawrzyńca Podczerwieńskiego w posiadaniu tego sołtystwa. „Sołtys ten przy rozkazywaniu robót i rządu należytaego, więc i przy zwykłych podróżach powinien dawać czynszu dorocznego do dworu florenos 12”. Całkowity dochód czynił więc złp. 94 gr. 26. Według lustracyi z 1765 r. Było zagród 11, młyn 1. Płacono rozmaitego podatku złp. 614 gr. 27 den. 9. Sołtystwo było w posiadaniu Jana Podczerwieńskiego i Jakuba Szlachciaka. Za przywilejem Augusta III z d. 3 lutego 1749 r. Płacili do dworu złp. 62 gr. 24, wliczonych w ogólny powyżej podany dochód z tej wsi. Wś należy do par. łacińskiej w Czarnym Dunajcu, sądu pow. i urzędu podat. W Nowymtargu. St. poczt. Czarny Dunajec. Br.G.

Zofia Zięba, Koniówka 28.10.2007

Kontakt:

abeiz@gmx.net

©

koniowka.info